Saopštenje za javnost Svetog arhijerejskog Sabora Srpske pravoslavne Crkve sa redovnog zasedanja održanog u Pećkoj Patrijaršiji i Beogradu od 14. do 24. maja 2017. godine

Redovno zasedanje Svetog arhijerejskog Sabora Srpske pravoslavne Crkve započeto je u manastiru Pećkoj Patrijaršiji sabornim služenjem svete arhijerejske Liturgije i prizivom Svetoga Duha, a nastavljeno u Patrijaršiji srpskoj u Beogradu, pod predsedništvom Njegove Svetosti patrijarha srpskog g. Irineja. Na zasedanju su učestvovali svi eparhijski arhijereji Srpske pravoslavne Crkve osim Episkopa osečkopoljskog i baranjskog g. Lukijana, odsutnog iz zdravstvenih razloga.

Na početku prve saborske sednice patrijarh je kao predsednik Sabora, u uvodnom obraćanju sabranim arhijerejima, ukazao na vitalna pitanja crkvenog života danas, u vremenu velikih duhovnih i egzistencijalnih izazova, s jedne strane, i velikih mogućnosti za misiju Crkve i duhovnu obnovu naroda, sa druge strane.

Najvažnija saborska odluka jeste odluka o ustanovljavanju novih praznika u kalendaru Srpske pravoslavne Crkve, odnosno Pravoslavne Crkve uopšte. Sabor je, naime, jednoglasno odlučio da večnom Saboru svetih pribroji ili kanonizuje:

1. Patrijarha pećkog Pajsija Janjevca, čiji će se spomen slaviti 2/15. oktobra;
2. arhimandrita Stefana Jovanovića, čiji će se lik, pod nazivom prepodobni Stefan Tronoški, slaviti 4/17. septembra;
3. mitropolita skopskog Vikentija (Krdžića) i igumana Vladimira (Protića) kao sveštenomučenike i postradale od bugarskih okupatora u Surdulici kao mučenike, koji će se praznovati 16/25. maja;
4. zverski pobijene stradalnike pivske kao mučenike, čiji će godišnji spomen biti svakog 25. maja/7. juna, i stradalnike veličke i gornjepolimske, takođe kao mučenike, čiji će se praznik slaviti 15/28. jula, i
5. monaha Jakova (svetovno ime: dr Radoje Arsović), pod nazivom prepodobni Jakov Novi Tumanski, koji će se praznovati 8/21. avgusta.

Sabor je prihvatio izveštaj o radu Kritskog sabora, odnosno Svetog i Velikog Sabora, održanog u junu prošle godine.

Sabor je, takođe, uputio pismo podrške i molitvene solidarnosti patrijarhu moskovskom i sve Rusije g. Kirilu povodom diskriminacije i obespravljenosti kojoj su izloženi episkopi, sveštenstvo, monaštvo i vernici najveće i jedine kanonske Crkve u Ukrajini, autonomne Ukrajinske pravoslavne Crkve u sastavu Ruske pravoslavne Crkve.

Kao i svake godine, Sabor je posvetio dužnu pažnju crkvenoj prosveti i školstvu. Donete su odluke koje imaju za cilj poboljšanje duhovnih i materijalnih uslova života i rada u Bogoslovijama, a posebno na Bogoslovskom fakultetu Srpske pravoslavne Crkve u Libertivilu kod Čikaga.

Analizirane su i opšte prilike u eparhijama Srpske pravoslavne Crkve u Zapadnoj Evropi, Americi i Australiji. U tom kontekstu doneta je i odluka o premeštanju sedišta Eparhije istočnoameričke iz Vorena (Nju Džersi) u Park Hils (Jonkers, Njujork).

Doneta je odluka da se pri Svetom Sinodu osnuju Odeljenje za brigu o svetinji braka i porodice, Odeljenje za bioetiku i Odeljenje za praćenje razbijačke delatnosti jeretičkih organizacija, sekti i nekanonskih grupacija.

Sabor podržava izgradnju Memorijalnog centra na Starom Sajmištu kao trajnog spomen – obeležja srpskim žrtvama u 20. veku, kao i žrtvama Jevreja, Roma i svih ostalih naroda koji su sa srpskim narodom podelili njegovu gorku sudbinu u tome tragičnom stoleću.

Sabor se pozabavio i pitanjem crkvenopravnog (kanonskog) statusa pravoslavnih vojnih sveštenika u Vojsci Srbije.

Odobreno je Eparhiji raško – prizrenskoj da, pored svog istorijskog sedišta u Prizrenu, može ustanoviti, iz praktičnih razloga, i administrativno sedište u drevnome Rasu (Novom Pazaru).

Sabor smatra, kao što je i ranije smatrao, da zemnim ostacima srpskog i svetskog velikana Nikole Tesle nikako nije mesto među muzejskim eksponatima – ova činjenica predstavlja jedinstven presedan i vaseljensku sramotu – nego u grobnici, i to u Hramu Svetog Save na Vračaru ili, alternativno, na platou ispred njega.

Saslušan je, sa blagodarnošću Bogu i sa molitvenim strahopoštovanjem, izveštaj o nedavnom obretenju (pronalaženju, otkrivanju) moštiju svetoga vladike Mardarija (Uskokovića) Libertivilskog u stanju potpune očuvanosti i netruležnosti, što je znak da ga je Gospod proslavio na izuzetan način. S tim u vezi, prihvaćen je predlog da 14. i 15. jula ove godine u Libertivilu bude svečano obeležena stota godišnjica njegovog dolaska u Ameriku.

Sa zadovoljstvom je prihvaćen i izveštaj o toku obnove Hrama Svetoga Save u Njujorku.

Sabor je konstatovao da su sveštenici i vernici Srpske pravoslavne Crkve u toku ovog izveštajnog perioda uložili veliki trud na sakupljanju sredstava u dobrotvorne svrhe i za ublažavanje tegoba postradalog naroda.

Sabor je pažljivo saslušao više važnih izveštaja, u prvom redu izveštaj Svetog Sinoda o njegovom radu u proteklom periodu, sa posebnim naglaskom na uspešnom radu Muzeja i Arhiva Srpske pravoslavne Crkve, kao i patrijaršijske Biblioteke. Sledili su izveštaji Komisije za reviziju Ustava Srpske pravoslavne Crkve, Patrijaršijskog upravnog odbora, dobrotvorne Fondacije Čovekoljublje, pokloničke agencije Dobročinstvo i drugih crkvenih tela i ustanova.

Sabor je, takođe, razmotrio pitanje antikanonskog i crkvorušilačkog delovanja raskolničke grupe poznate pod imenom artemijevci, po nekadašnjem imenu g. Marka Radosavljevića, formalnog vođe grupe. Tim povodom je Sabor uputio i posebno obraćanje vernom narodu u kojem poziva vernike na duhovnu budnost, trezvenost, rasuđivanje i istinsku, jevanđelsku vernost i revnost, nasuprot raskolničkoj, sektaškoj ,,revnosti ne po razumu”, a raskolnike na pokajanje, jedino spasonosno, i na povratak u krilo Majke Crkve.

Pritom je odlučio da Gorana Mirkovića, takozvanog horepiskopa hvostanskog i barajevskog, ustvari svrgnutog jeromonaha Nauma, trajno isključi iz crkvene zajednice, s tim da ovo izopštenje ili ekskomunikacija prestaje da važi jedino u slučaju iskrenog i delatnog pokajanja.

Sabor je sa velikom žalošću konstatovao da Rumunska pravoslavna Crkva ne samo što nastavlja sa svojim antikanonskim upadima u jurisdikciju Srpske pravoslavne Crkve nego ih još i intezivira i proširuje na čitavu srpsku kanonsku teritoriju. Ukoliko ona sa tom krajnje nebratoljubivom i etnofiletističkom praksom ne prestane u najskorijoj budućnosti, Sveti Sinod će, po ovlašćenju sa ovog zasedanja Sabora, biti primoran da načini mučan, ali jedini mogući korak – da prekine liturgijsko i kanonsko opštenje sa ovom Crkvom sve do njenog povratka ,,k poznaniju prava”.

Sabor je razmotrio i jedan izlišan i u suštini besmislen problem. Reč je o uplitanju grupe nastavnikâ i asistenata Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta u Beogradu u javnu raspravu o Darvinovoj teoriji evolucije, u međuvremenu ,,dogmatizovanoj” u manje – više ateističkom smislu, što je u medijima horski proglašeno za podršku darvinizmu u njegovom najgorem izdanju i za posredno osporavanje bogootkrivene istine o Bogu kao Tvorcu sveta i biblijske povesti o stvaranju. Potpisnici toga teksta su se obratili Saboru sa ispovedanjem autentične hrišćanske vere u Boga Tvorca (zdravi i pravi kreacionizam). Sabor je to prihvatio, ali sa napomenom da nam čitava ta raspra, bez obzira na njihove namere i zamisli, uopšte nije bila potrebna.

Sabor je odlikovao Patrijarha srpskog g. Irineja ordenom Svetog Jovana Vladimira, a Episkopa šabačkog g. Lavrentija, povodom 50-godišnjice njegove arhijerejske službe, ordenom Svetog Save prvoga stepena.

Popunjene su skoro sve upražnjene eparhije Srpske pravoslavne Crkve.

Za mitropolita dabrobosanskog izabran je dosadašnji episkop zvorničko-tuzlanski g. Hrizostom, za episkopa zvorničko-tuzlanskog dosadašnji episkop dalmatinski g. Fotije, za episkopa dalmatinskog arhimandrit g. Nikodim (Kosović), dosadašnji nastojatelj manastira Krke, za episkopa mileševskog dosadašnji episkop bihaćko-petrovački g. Atanasije, za episkopa bihaćko-petrovačkog dosadašnji episkop frankfurtski i sve Nemačke g. Sergije i za episkopa niškog dosadašnji vikarni episkop toplički g. Arsenije, dok je za administratora eparhije frankfurtske i sve Nemačke izabran episkop austrijsko – švajcarski g. Andrej.

U Svetom Sinodu prestao je mandat episkopima bačkom g. Irineju i raško – prizrenskom g. Teodosiju, koji ostaju članovi zamenici, a za nove članove Svetog Sinoda izabrani su, na predlog patrijarha srpskog g. Irineja, mitropolit zagrebačko – ljubljanski g. Porfirije i episkop valjevski g. Milutin.

Dostavlja: episkop bački Irinej,
portparol Srpske pravoslavne Crkve