Srpska pravoslavna crkva i njeni vernici danas obeležavaju praznik posvećen Stefanu Urošu Dugom – Milutinu Nemanjiću, odnosno Svetom kralju Milutinu

Stefan Uroš Drugi Milutin Nemanjić bio je kralj Srbije i jedan od najmoćnijih srpskih vladara u srednjem veku. Rođen je oko 1253, a umro 29. oktobra 1321. u Nerodimlju kod Uroševca, na Kosovu i Metohiji.

Pripadao je dinastiji Nemanjića – bio je mlađi sin kralja Uroša Prvog, mlađi brat kralja Dragutina i otac kralja Stefana Dečanskog.

Tokom njegove skoro četrdesetogodišnje vladavine kraljevina Srbija je otpočela širenje ka jugu na račun Vizantije sa kojom je 1299. uspostavljena granica na liniji Ohrid – Prilep – Štip, čime je srpskoj državi priključen severni deo današnje Albanije i veći deo današnje Makedonije. Pored toga, vodio je uspešne ratove sa Bugarima, od kojih je trajno osvojio Braničevo sa Kučevom, i sa Tatarima.

On je prvi kralj Srbije koji postaje ozbiljan politički činilac u regionu, sklapa ofanzivne saveze, ali i biva meta jakih saveza okolnih država. Ženio se pet puta (poslednja supruga Simonida), i tako uspeo da sačuva teritorije osvojene u ratovima sa Vizantijom i Bugarima, dok je sukob sa Tatarima okončao slanjem svog sina -naslednika Stefana kao taoca.

Na srpski dvor, do tada skroman, uveo je raskošan vizantijski protokol.

Podigao je i obnovio veći broj manastira i crkava – ukupno 42 – više nego svi Nemanjići zajedno: Gračanicu, Bogorodicu Ljevišku, Kraljevu crkvu u Studenici, Bogorodicu Trojeručicu u Skoplju, Staro Nagoričane, manastirsku crkvu u Hilandaru na Svetoj Gori i zadužbinu Banjsku.

Zbog svog zadužbinarskog delovanja Milutin je kanonizovan dve i po godine posle smrti i proglašen Svetim kraljem.

Zato mu se danas obratite ovim moćnim rečima:

„Na Zemlji si svom dušom zavoleo Hrista i Njegove si zapovesti sačuvao. Kao reka si bogato napojio siromašne milosrđem, sačuvavši svoj narod. I grob sa tvojim moštima mirisna isceljenja svima podaje: Zato te molimo, Sveti Milutine, isprosi dušama našim veliku milost.“

Nađa Keleri