Pravoslavni vernici i Srpska pravoslavna crkva danas slave Sabor svetog Arhangela Mihaila ili Aranđelovdan. Po brojnosti svečara, Aranđelovdan je na drugom mestu slava kod Srba, iza Nikoljdana.
Arhangel Mihailo je “vođa nebeskih vojski” koji se uvek javljao na mestima na kojima se javljala i Bogorodica, tako da predstavlja nebesku silu i zaštitu na zemlji.
Po crkvenom predanju, anđeo Mihailo je prvi stupio u borbu sa zlim duhom i to ime po crkvenom tumačenju označava “onog koji je kao Bog”. Na grčkom jeziku reč “arhi” znači glavni, prvi, a “angelos” znači vesnik, anđeo.
Na ikonama je predstavljen kako u svojoj desnoj ruci drži koplje kojim popire Lucifera, a u levoj palmovu grančicu. On se smatra čuvarem pravoslavne vere i borcem protiv jeresi, a narodno verovanje kazuje da on dolazi i uzima ljudske duše, kad je kome kucnuo čas.
Mnoga su narodna verovanja ο ovom Anđelu. Kažu da on obilazi sve bolesnike i ako stane kod nogu – nije dobro, a ako je kod glave – bolesnik će ozdraviti.
Ovaj dan ustanovljen je kao praznik Arhangela Mihaila u vreme Silvestera Prvog Rimskog (314 – 335) i Patrijarha Aleksandra Aleksandrijskog (326).
Slavi se u jesen, a po narodnom verovanju to je zato što kad su sveci delili uloge, Arhanđel Mihailo dobi jesenje i zimsko vreme. Vreme zime i zimske teškoće. Govori se da u ovo vreme Arhanđel luta svetom obučen u prosjaka da izgradi nevernike i pomogne nevoljnicima.
Na Aranđelovdan treba širiti dobre misli, a jednu jedinu stvar koju ne smete uraditi jeste da siromašne i nemoćne terate od sebe. To će anđeo, koji je stalno uz vernike, kazniti.
Prema narodnoj poeziji car Dušan slavio je je svetog arhangela Mihajla tako što je uvek dočekivao goste stojeći, dok mu je anđeo stajao na ramenu. Jedne godine, da li od umora, ili nemara, on se prevari pa sede, a anđeo se naljuti, udari ga po krilu, i odlete. Predanje kaže da je car nakon toga mesecima pokušavao da se umilostivi arhangelu Mihailu.
Postoji verovanje i običaj kod mnogih hrišćana koji slave svetog Mihaila, da, pošto ga smatraju živim svetiteljem, ne sprema se žito, što je neopravdano i netačno. Neophodno je pripremiti žito za slavu, jer svi svetitelji i svi umrli živi su pred Bogom.
Sveti arhangel Mihailo, prisutan ne samo u hrišćanstvu već i u svim religijama, obeležen je crvenim slovom u bogoslužbenom kalendaru SPC.
Nađa Keleris