Srpska pravoslavna crkva i njeni vernici danas slave praznik, dan sećanja na sveštenomučenika Rafaila Šišatovačkog, koji u kalendaru nije obeležen crvenim slovom, ali je svakako veoma cenjen u narodu.

Rafailo Momčilović, rođen je kao Georgije 23. aprila 1875, a stradao je 3. septembra 1941. godine. Bio je srpski sveštenik i slikar. Za sobom je ostavio najviše ikona, ali i veći broj portreta i pejzaža.

Kao igumana manastira Šišatovca uhapsile su ga ustaše 25. avgusta 1941. godine. Ubijen je u Slavonskoj Požegi devet dana kasnije. Srpska pravoslavna crkva proglasila ga je sveštenomučenikom 1999. godine.

Rafailo je rođen u bačkom selu Deronje, u tadašnjoj Austrougarskoj, od oca Velimira i majke Perside. U rodnom mestu završio je osnovnu školu, a u desetoj godini roditelji ga šalju kao đaka u manastir Kovilj. Odatle je prešao u manastir Manasiju, gde je 1896. godine od igumana Mirona (Đorđevića) primio monaški čin i dobio ime Rafailo.

Uporedo s monaškim životom, Rafailo se usavršavao u slikarstvu. Likovno obrazovanje sticao je u Moskvi (gde je živeo je u podvorju Srpske Patrijaršije, Rimu, Veneciji i Beogradu. Bio je student Prve srpske crtačke škole Kirila Kutlika, čiji je polaznik bila i Nadežda Petrović.

Monah Rafailo bio je vlasnik prvog automobila u selu Deronje. Rafailo Momčilović uradio je, po želji kraljice Drage Obrenović, ikonostas u crkvi u Velikoj Krsni. Kasnije je oslikao ikonostase i u manastiru Rakovici (1905/1906), u Pačiru i Gornjem Kovilju (1908 -1910), kao i u crkvi Ružici u Beogradu (1925/1926), što je njegovo poslednje delo.

Drugi svetski rat dočekao je kao iguman manastira Šišatovca. Dana 25. avgusta 1941. pripadnici ustaškog pokreta su ga uhapsili, i zajedno sa trojicom šišatovačkih monaha, vozom uputili za Slavonsku Požegu. Iguman Rafailo je tokom puta mučen na razne načine. Bio je primoran da samom sebi služi opelo. Mučen i zlostavljan, preminuo je 3. septembra iste godine u Slavonskoj Požegi, a ni danas se ne zna gde je sahranjen.

Na redovnom zasedanju Svetog arhijerejskog sabora Srpske pravoslavne crkve 1999. godine iguman Rafailo proglašen je za svetog i unet u Imenoslov srpske crkve kao sveštenomučenik. Datum njegovog spomena je 3. septembar. Maja 2000. godine je kanonizovan na liturgiji u Hramu Svetog Save na Vračaru, koji je vodio patrijarh srpski Pavle.

Običaji vezani za dan kada slavimo ovog mučenika kažu da bi valjalo otići u crkvu i pomoliti se za zdravlje bližnjih, a predanje kaže ukoliko se iskrenom molitvom obratite ovom svetitelju, On će vaš dom i porodicu sačuvati od bolesti i zla.

Nađa Keleris